Ogrzewanie przy pomocy kominka najlepsze dla planety – czy drewno jest paliwem przyszłości?

Unia Europejska skupia się na osiągnięciu zeroemisyjności do 2050 roku. Dyrektywy unijne przewidują całkowitą likwidację „kopciuchów” i stopniowe przechodzenie na ekologiczne źródła ogrzewania. Nowe urządzenia powinny spełniać wymogi Ekoprojektu – okazuje się, że obok pomp ciepła, czy paneli fotowoltaicznych, równie ważną rolę w ogrzewaniu budynków mogą odgrywać kominki opalane drewnem. O licznych zaletach tego rozwiązania opowiada Dyrektor Handlowy marki Unico, Tomasz Kostecki:

Pozyskiwanie ciepła przy pomocy kominka jest najlepsze dla planety. Nie ma nic mniej obciążającego dla środowiska niż ogrzewanie drewnem w sprawnych urządzeniach na paliwa stałe. Drewno pozyskuje się z odpadów drzew lokalnie wycinanych na belki i deski. Lasy Państwowe podają, że tylko około 20% surowca z wyciętych drzew trafia jako opał do kominków i kotłów stałopalnych. Drzewo rośnie samo, kumulując energię w drewnie, korzystając ze słońca, gleby i wody. Nie trzeba go transportować na duże odległości, ponieważ zawsze jesteśmy w stanie lokalnie zapewnić drewno do ogrzewania na potrzeby bytowe. Współczesne kominki spełniające wymogi Ekoprojektu potrafią spalić drewno w zasadzie całkowicie bezdymowo.

Podczas spalania drewno wydziela pewną ilość niebezpiecznych substancji, takich jak tlenki azotu, węgla, a także pyły. Czy te wartości mogą być szkodliwe dla naszego zdrowia? Tomasz Kostecki uspokaja:

Emisja z kominka spełniającego wymogi Ekoprojektu, prawidłowo użytkowanego, w którym dochodzi do spalania drewna o wilgotności poniżej 20%, jest pomijalna dla ludzkiego zdrowia. Trudno porównać emisję z drewna do tzw. ekogroszku, czy pelletu drzewnego, ponieważ zależy to od klasy urządzenia i jakości opału. Ekogroszek zawsze jednak będzie paliwem kopalnym powiększającym obecność CO₂ w atmosferze, z kolei drewno i pellet są paliwami w stu procentach odnawialnymi. Atom węgla uwolniony w procesie spalania nie wróci samoczynnie pod ziemię, natomiast pierwiastek uwolniony ze spalania drewna lub pelletu może zostać pochłonięty przez drzewo, którego ścięty poprzednik był źródłem tego atomu.

Nowoczesne wkłady kominkowe muszą spełniać restrykcyjne normy Ekoprojektu. Rozporządzenie Unii Europejskiej precyzyjne określa, jak wysokie stężenie pyłu i substancji może emitować dane urządzenie grzewcze. Założenia Ecodesign odnoszą się do:

• Pyłu (PM) – nie więcej niż 40 mg/m³,
• Tlenku węgla (CO) – nie więcej niż 1500 mg/m³,
• Organicznych związków gazowych (OGC) – nie więcej niż 120 mg/m³,
• Tlenków azotu (NOX) – nie więcej niż 300 mg/m³,
• Sezonowej efektywności energetycznej – przynajmniej 65%.

Wkłady kominkowe wykorzystywane na terenie naszego kraju spełniają zarówno wymogi Ekoprojektu, jak i regulacje BlmSchV2 – niemieckiego Rozporządzenia o Ochronie Przed Emisjami. Producenci sięgają po najnowsze rozwiązania technologiczne, aby sprostać wyśrubowanym normom:

Wkłady kominkowe najnowszej generacji posiadają szereg rozwiązań umożliwiających najbardziej czyste i wydajne spalanie drewna. Zalicza się do tego doloty powietrza do spalania z zewnątrz, precyzyjną regulację powietrza do spalania wewnątrz komory kominka, zastosowanie ceramicznych wyłożeń i deflektorów dymu wewnątrz paleniska w celu podniesienia temperatury dla prawidłowego spalania. To sprawia, że kominki spełniają wymogi Ekoprojekt i niemieckiej normy BlmSchV 2.

Dyrektor Handlowy marki Unico przypomina też, że kominki opalane drewnem, pomimo wysokiej efektywności, nie mogą stanowić jedynego źródła ogrzewania w budynku. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 jasno określa, że budynek, który ze względu na swoje przeznaczenie wymaga ogrzewania, powinien być wyposażony w instalację ogrzewczą lub inne urządzenia ogrzewcze, niebędące piecami, trzonami kuchennymi lub kominkami:

Patrząc technicznie, kominek bez problemu mógłby stać się jedynym źródłem ogrzewania budynku. Prawo budowlane nie dopuszcza tego rozwiązania z uwagi na mocno manualną obsługę paleniska i prawdopodobnie ryzyko zbyt dużego wychłodzenia budynku w przypadku dłuższej nieobecności. Posiadając dodatkowe bezobsługowe źródło ogrzewania, możemy ogrzać dom do około 300 m² za pomocą samego kominka. Większe metraże wymagają już uruchomienia dodatkowego urządzenia grzewczego. Najlepiej użyć wtedy kominka z wymiennikiem wodnym i pompami cyrkulacyjnymi, aby ciepło równomiernie rozeszło się po całym budynku.

Chociaż wkłady kominkowe opalane drewnem obciążają środowisko w minimalnym stopniu, to nie można udawać, że toksyczne substancje nie są wydzielane w ogóle. Dobra wiadomość jest taka, że wystarczy zastosować kilka prostych trików, które przyczynią się do znacznego obniżenia emisji szkodliwych związków:

Aby maksymalnie ograniczyć wydzielanie toksycznych substancji podczas spalania drewna, przede wszystkim powinniśmy spalać drewno drzew liściastych o wilgotności poniżej 20%. Mogą to być także brykiety z drzew liściastych z niewielką domieszką drzew iglastych. Spalamy je w kominkach spełniających wymogi Ekoprojektu, rozpalając metodą od góry – polega ona na ułożeniu stosu drewna tak, aby najgrubsze kawałki drewna lub brykietu znajdowały się na spodzie, a coraz mniejsze na górze. Na samym szczycie umieszczamy rozpałkę i to ją podpalamy. Dobrze jest także zastosować masy akumulacyjne do kominków, aby maksymalnie podnieść i przechwycić temperaturę spalin lub zastosować wymienniki wodne z buforowaniem w specjalnych zasobnikach z wodą CO – tłumaczy Tomasz Kostecki.

Drewno jest paliwem ekologicznym – odnawialnym źródłem energii. Prawidłowe wykorzystanie tego surowca niesie za sobą wymierne korzyści, zarówno dla ekologii, jak i efektywności energetycznej. Niemniej powinniśmy przykładać szczególną uwagę do miejsca pozyskania i sposobu transportu opału oraz jego stopnia wilgotności i metody przygotowania do spalania.

Właściciele starszych wkładów kominkowych opalanych drewnem mogą mieć wątpliwości, czy ich urządzenia spełniają wymogi Ekoprojektu. W takim przypadku należy zasięgnąć porady specjalisty lub zdecydować się na wymianę kominka:

Jeżeli w domu mamy stary kominek na drewno to powinniśmy się udać do pobliskiego salonu kominkowego, aby otrzymać fachową informację, czy spełnia on wymogi Ekoprojektu. Jeżeli nie, to należy go wymienić na nowy. Można powiedzieć, że kominek jest bardzo ekologiczny, ponieważ do jego powstania nie potrzeba zaawansowanych technologii oraz materiałów składowych. Także recycling kominka jest dość łatwy i nieobciążający środowiska.

Tomasz Kostecki przypomina też, że zakup nowego urządzenia musi być przemyślaną decyzją. Należy zwrócić uwagę na kilka parametrów, które wpływają na poprawę efektywności urządzenia grzewczego:

Jeżeli planujemy zakup kominka, to powinniśmy zwrócić uwagę na grubość blachy użytej do produkcji tego kominka (im grubsza, tym lepiej) oraz regulację powierza do spalania, czyli możliwość sterowania niezależnie powietrzem pierwotnym, wtórnym oraz dopalającym. Dobrze, aby kominek miał podwójne przeszklenie w drzwiach, pozwalające lepiej dopalić załadunek, dzięki wywołaniu większej temperatury wewnątrz paleniska oraz wysoki czopuch z rozbijaczami spalin lub wymiennikiem wodnym dodatkowo odbierającym spalinom temperaturę, co podnosi sprawność kominka.

Kominki opalane drewnem niewątpliwie mają ogromny potencjał. Nowoczesne modele zapewniają praktycznie bezemisyjne ogrzewanie pomieszczeń. Trzeba jednak pamiętać, że wkłady kominkowe są jedynie uzupełnieniem, a nie zamiennikiem bezobsługowych urządzeń grzewczych. Nie zmienia to faktu, że nowoczesny kominek opalany drewnem stanowi źródło oszczędności, a do tego wpływa pozytywnie na estetykę wnętrza.

• https://www.unico-kominki.com/
• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20020750690