Opublikowano: 22.04.2024 r., 20:36
|
Autor:
Barbara Ochman
Kwestia utylizacji niesprawnych paneli fotowoltaicznych od lat wzbudza żarliwe dyskusje. Na terenie Polski niebawem zacznie działać zakład specjalizujący się w zaawansowanym i bezpiecznym dla środowiska recyklingu zużytych paneli. Najnowsze technologie pozwolą na odzyskiwanie surowców w czystej postaci.
Już za kilka tygodni ma nastąpić otwarcie pierwszego w Polsce zakładu zajmującego się stuprocentowym recyklingiem paneli fotowoltaicznych, umożliwiającym praktycznie całkowity odzysk surowców. Jest to projekt spółki 2loop Tech, która w 2021 roku utworzyła konsorcjum z krakowską AGH w celu przeprowadzenia badań niezbędnych do wdrożenia technologii. Zespół naukowy składał się z polskich, czeskich i słowackich specjalistów. Powstający zakład ma przetwarzać nawet sto tysięcy paneli w ciągu roku.
Każdy panel fotowoltaiczny jest źródłem cennych surowców, takich jak srebro, krzem, miedź, szkło, czy aluminium. Naukowcy opracowali technologię, która pozwala na uzyskiwanie w pełni czystych surowców, co poprawia opłacalność recyklingu i jest korzystne dla środowiska. 2loopTech zapowiada, że będzie wykorzystywać jedynie techniki, które nie obciążają natury. Większość procesów odzyskiwania tworzyw opiera się na metodzie pirolizy lub ługowania chemicznego, co wzbudza pewne kontrowersje wśród ekologów. W pierwszym polskim zakładzie ważne miejsce zajmą nowe technologie oparte o algorytmy sztucznej inteligencji.
Hala przeznaczona do recyklingu paneli została wybudowana na terenie Łodzi. Zakład jest już praktycznie ukończony, a jedyne koszty, jakie trzeba ponieść w najbliższym czasie, to wydatki związane z zakupem i uruchomieniem maszyn. Spółka będzie zarabiać na odbiorze paneli fotowoltaicznych oraz sprzedaży produktów uzyskanych dzięki recyklingowi.
Montaż paneli fotowoltaicznych jest w Polsce stosunkowo nowym trendem, dlatego w najbliższych latach nie będziemy borykać się z problemem składowania niesprawnych urządzeń. Jeśli w naszym kraju zacznie działać więcej zakładów specjalizujących się utylizacji paneli fotowoltaicznych, to polskie gospodarstwa bez problemów pozbędą się niesprawnych instalacji. Gdyby dzisiaj nastąpił demontaż wszystkich paneli, kolejka tirów zawierających wspomniane ładunki miałaby długość 600 kilometrów!
Prelegenci zaproszeni na targi Ekotech w Kielcach zauważyli, że należy pomyśleć o wprowadzeniu odgórnej regulacji, która ustanowiłaby dopłaty do recyklingu zużytych paneli oraz przetwarzania baterii. Dzięki odpowiednim rozwiązaniom prawnym Polska uniknie sytuacji, w której właściciele gospodarstw wolą przechowywać niesprawne produkty w stodołach lub pozostawiać je na dzikich wysypiskach śmieci. Wprowadzenie takiej dopłaty spoczywa na barkach Ministerstwa Środowiska i Klimatu.
Szacowana żywotność prawidłowo zamontowanych i odpowiednio eksploatowanych paneli fotowoltaicznych wynosi od 25 do 30 lat, chociaż w wyjątkowych przypadkach mogą one służyć właścicielom nawet przez 40 lat. Wraz z upływem czasu wydajność tych urządzeń spada, dlatego w pewnym momencie wymiana paneli na nowe może stać się najrozsądniejszym rozwiązaniem. Zdaniem producentów, fotowoltaika najwyższej jakości zachowuje sprawność przez 40, 50, a nawet 60 lat, jednak po 25 latach jej efektywność spada średnio o 15%.
Prelegenci kieleckich targów zwrócili uwagę, że jeszcze kilka lat temu producenci paneli fotowoltaicznych oferowali gwarancje nawet na 25-35 lat, jednak dotyczyły one wyłącznie spadku uzysku urządzeń. Wszelkie uszkodzenia mechaniczne, takie jak zniekształcenia, czy odklejenie folii nie były objęte gwarancją. Oznacza to, że panele fotowoltaiczne w teorii mogą działać przez kilkadziesiąt lat, jednak część z nich nie zachowa sprawności przez tak długi okres ze względu na uszkodzenia mechaniczne.
Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej wyliczyła, że masa surowców wtórnych pozyskiwanych z fotowoltaiki wyniesie w 2050 roku 78 milionów ton. Dzięki ich pełnemu recyklingowi powstanie rynek o wartości przekraczającej 15 miliardów dolarów. Z odzyskanych materiałów będzie można wyprodukować 2 miliardy nowych paneli fotowoltaicznych.
