„Chcą zniszczyć dorobek naszego życia!” Poruszający apel przeciwko budowie drogi
Procedura wywłaszczenia to ogromny stres dla właścicieli nieruchomości, fot. siwyk/fizkes
Opublikowano: 18.04.2024 r., 18:50
|
Autor: Barbara Ochman
Budowa publicznych dróg często jest powiązana z wywłaszczeniem dziesiątek nieruchomości. Część właścicieli przystaje na propozycję ugody, jednak wielu obywateli nie chce pozostawiać dorobku całego życia. W takim przypadku dochodzi do procedury wywłaszczenia, która niejednokrotnie spotyka się z protestami mieszkańców. Czy posiadacze nieruchomości mogą skutecznie zablokować realizację inwestycji?
Kiedy państwo przejmuje własność obywatela – na czym polega wywłaszczenie nieruchomości?
Decyzja o wybudowaniu nowej drogi, która przechodzi przez nieruchomość należącą do osoby prywatnej, z reguły zapada już w trakcie uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zanim jednak plany zostaną oficjalnie zatwierdzone, dochodzi do obowiązkowych konsultacji społecznych, w których trakcie osoby zainteresowane zgłaszają swoje uwagi. Lokalne władze mogą, ale nie muszą ich uwzględniać w projekcie. Jeśli zapadnie ostateczna decyzja o realizacji inwestycji publicznej, to gmina będzie dążyła do zawarcia umowy z właścicielami działek przeznaczonych pod budowę drogi. Obywatele często nie chcą dobrowolnie oddać dorobku swojego życia – w takim przypadku przeprowadzane są dwumiesięczne rokowania służące wypracowaniu ugody. Jeśli negocjacje zakończą się niepowodzeniem, zostaje wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe.
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej potwierdza wywłaszczenie nieruchomości, która staje się własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Dotychczasowi właściciele otrzymują dokument wskazujący termin wydania działki wraz z budynkami. Oczywiście przysługuje im odszkodowanie. Jego wysokość jest ustalana na podstawie stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji przez organ pierwszej instancji. Odszkodowanie nie może być wyższe niż wartość działki i znajdującej się na niej budynków, jednak właściciele mogą liczyć na większą kwotę, jeśli decydują się na niezwłoczne wydanie nieruchomości.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego może, ale nie musi obejmować planowanej inwestycji drogowej, fot. Olivier-Tuffé
Rozwój okupiony łzami – poruszający apel mieszkańców Zambrowa
Procedura wywłaszczenia wzbudza spore kontrowersje. Często jest to jedyny sposób pozwalający na rozbudowę infrastruktury drogowej, jednak konieczność opuszczenia swojego dobytku wywołuje w wielu mieszkańcach bardzo silne emocje. W ostatnich dniach zrobiło się głośno o planowanej budowie południowo-wschodniej obwodnicy Zambrowa. Pierwszy odcinek tej inwestycji został ukończony w 2012 roku. Realizacja drugiego etapu jest planowana na lata 2026-2028. Pierwotna trasa wywołała protesty mieszkańców Woli Zambrowskiej, co zmusiło inwestorów do opracowania alternatywnych opcji.
Jeden z wariantów zakłada, że obwodnica będzie przebiegać przez działkę lub w pobliżu nieruchomości należącej do pani Jolanty Wielgat i jej rodziny. Kobieta nagrała poruszający apel, w którym tłumaczy, że inwestycja zniszczy ich gospodarstwo ogrodnicze, które działało na tym terenie od 25 lat. Obwodnica pozbawi ich źródła utrzymania i zmusi do opuszczenia własnego domu. Takich osób jak pani Jolanta są w Polsce tysiące. Obowiązkowe odszkodowanie, co prawda pokrywa wartość nieruchomości, jednak nie rekompensuje strat związanych z utratą dorobku życia i poszukiwaniem innego źródła utrzymania.
Właściciele mają prawo odwołać się od decyzji, która rozpoczyna proces wywłaszczenia. Należy jednak pamiętać, że realizacja inwestycji drogowej może, ale nie musi być ujęta w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Z tego powodu zapisy znajdujące się tym dokumencie nie stanowią podstawy do zakwestionowania decyzji o budowie drogi. Jeśli odwołanie nie przyniesie zamierzonego skutku, to dotychczasowi posiadacze nieruchomości mogą jeszcze liczyć na wyższe odszkodowanie – swoje wątpliwości należy poprzeć wiarygodną argumentacją – tylko wtedy wojewoda lub minister może przychylić się do naszej prośby.
Kiedy wszelkie sposoby zawodzą, właściciele muszą pogodzić się ze stratą nieruchomości, jednak część obywateli i tak nie chce dobrowolnie oddać swojego dobytku. W takim przypadku dochodzi do wywłaszczenia przymusowego, kiedy inwestor zajmuje nieruchomość w asyście policji. Podczas procedury funkcjonariusze mogą użyć siły fizycznej. Takie egzekucje zdarzają się co jakiś czas, jednak organy próbują unikać sytuacji, które stanowią ogromny dramat dla właścicieli i często są nagłaśniane przez media. Rodziny postawione w ciężkiej sytuacji w wyjątkowych przypadkach mogą liczyć na lokale zastępcze lub inne formy pomocy.
